مقدمه
در روند توسعه دولت الکترونیک نیاز به تبادل اطلاعات بین دستگاه‌های اجرایی و دریافت خدمات از پایگاه‌های اطلاعاتی پایه در کشور ایجاد گردید. در مراحل اولیه، ارائه خدمات به‌صورت مستقیم انجام می‌گرفت، لیکن با گسترش خدمات دولت الکترونیک و افزایش دستگاه‌های متقاضی دریافت خدمات، نیاز به ایجاد بستری جهت پوشش خدمات موردنیاز کلیه متقاضیان، به‌صورت استاندارد، مدنظر قرار گرفت. بر اساس برنامه پنجم و ششم توسعه کلیه دستگاه‌های اجرایی مکلف به تبادل و به اشتراک‌گذاری رایگان اطلاعات شدند. وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز مکلف به ایجاد زیرساخت موردنیاز برای تعامل اطلاعاتی بین دستگاه‌های اجرایی بر بستر شبکه ملی اطلاعات، صرفا از طریق مرکز ملی تبادل اطلاعات (NIX) مطابق با استانداردهای فنی مصوب آن وزارتخانه گردید.
شرکت بهپرداز جهان با اتکا بر توان فنی متخصصان خود موفق به طراحی و تولید اولین گذرگاه الکترونیکی بین سازمانی کشور، تحت عنوان "سامانه یکپارچه تعاملات الکترونیکی (سیتاد) " شده است. سوئیچ سیتاد، یک زیرساخت نرم‌افزاری است که جهت برقراری ارتباط بین سامانه‌های نرم‌افزاری طراحی و تولید شده است.
معرفی کلی
امروزه استقرار و توسعه دولت الکترونیک در بسیاری از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه مورد توجه دولت‌ها قرار گرفته است. در دولت الکترونیک با تجمیع سامانه‌های مختلف امکان دستیابی به خدمات مختلف دولتی برای بنگاه‌های اقتصادی و افراد جامعه تسهیل و تسریع می‌شود.
با عنایت به تکالیف مقرر در قوانین و با هدف یکپارچه‌سازی و تسریع ارائه خدمات، معماری تبادل اطلاعات بین دستگاه‌های اجرایی مبتنی بر وب‌سرویس مصوب شد و بستر نرم‌افزاری تبادل اطلاعات بین خدمت¬دهندگان و خدمت گیرندگان به‌عنوان گذرگاه خدمات دولت الکترونیک (GSB) مورد بهره‌برداری قرار گرفت. طی مصوبه شورای عالی فضای مجازی، اتصال کلیه دستگاه‌های اجرایی به گذرگاه GSB (توسعه شبکه‌ای بین دستگاهی با استفاده از خدمات تامین‌کنندگان بسترهای ارتباطی) به‌صورت منفصل از اینترنت میسر است. در راستای بهبود کیفیت خدمات دولت الکترونیک و فضای کسب‌وکار، سازمان فناوری اطلاعات ایران، بخشی از زیرساخت‌های موردنیاز را از طریق ارائه رابط‌های برنامه‌نویسی (API) خدمات و استعلامات مرکز ملی تبادل اطلاعات (NIX) فراهم نمود. پیاده¬سازی طرح مذکور علاوه بر رشد چشمگیر کسب¬کارها و بهبود کیفیت خدمات دولت الکترونیک، برای دولت نیز درآمدزایی به عمل‌آورده است. دستگاه‌ها و کسب‌و¬کارها با دسترسی به بخشی از خدمات و استعلامات مرکز ملی تبادل اطلاعات (NIX) عملیاتی نظیر احراز هویت، کنترل صحت اطلاعات، کنترل صحت مدارک، دریافت اطلاعات از بانک‌های اطلاعاتی پایه و ... را به انجام رسانده و به‌ازای انجام هر تراکنش سهمی در درآمد دولت از ارائه خدمت دریافت می‌نمایند.
استقرار گذرگاه خدمات عمومی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ارکان این پروژه محسوب می‌شود. این گذرگاه از طریق آداپتورهای مختلف و با اتصال به نسخه ویژه‌ای که هر دستگاه برای ارائه عمومی دیتابیس‌ها و پایگاه‌های اطلاعاتی خود تهیه کرده است، و همچنین با درنظرگرفتن پالایش‌ها و محدودیت‌های اعمال شده لازم، APIهای دستگاه را از طریق لایه توزیع هوشمند در اختیار کسب‌وکارها قرار می‌دهد.
پلتفرم ارائه خدمات کسب‌وکاری است که امکان تلفیق برنامه¬ها را از طریق APIها در بستری چندوجهی، فنی و مقیاس-پذیر، فراهم کرده و کسب درآمد می¬کند. در این مدل کسب¬ وکار، مشتریان و تأمین¬کنندگان با تلفیق این بستر با عملیات کسب¬وکار خود خدمات جدید ایجاد کرده، خدمات خود را گسترش داده و توسعه¬ می¬دهند. ارزش راهبردی واقعی یک پلتفرم ارائه خدمات در استفاده و بهره¬برداری از خدمات ارائه شده توسط تامین¬کنندگان مختلف و به‌کارگیری ابزارهای مشترک همنواسازی (Orchestration)، درآمدزایی و مدیریتی به‌منظور ارائه بسته¬های خدماتی جدید است.
پلتفرم ارائه خدمات، به‌عنوان راهکاری مطمئن، با تجمیع سیستم¬های مدیریت درگاه، ارتباطات یکپارچه و همنواسازی خدمات و... با ارائه روالی End-to-End در صدد بهبود تجربه مشتریان و رونق کسب‌وکارها در بازارهای متنوع و رقابتی امروزی است. این راهکار با بهره¬گیری از قابلیتهای API و به‌کارگیری درگاه¬ها و فناوری¬های محتوا-محور از یک سو و اتصال به برنامه¬های کاربردی و پایگاه داده نرم¬افزارها از سوی دیگر، ضمن تمرکز بر نیازمندی¬های کسب‌وکارها و مشتریان از ارائه خدمات به آنها در بالاترین سطح پشتیبانی می¬نماید. همچنین با ارائه پورتال توسعه و نشر امکان ایجاد، شبیه¬سازی و اجرای روندها و مدیریت خدمات در محیطی گرافیکی و کاربرپسند برای مشتریان کسب¬وکاری فراهم شده است.
سیتاد میان‌افزاری مبتنی بر تبادل الکترونیکی پیام است که تبادل امن و سریع اطلاعات به اشتراک گذاشته شده توسط سازمان‌ها و دستگاه‌های مختلف را ممکن می‌سازد. سوئیچ سیتاد با ایجاد زیرساختی تعامل‌پذیر، تبادل الکترونیکی اطلاعات بین دستگاه‌های دولتی، کسب‌وکارها و دولت و کسب‌وکارها و مردم را مطابق استانداردهای ملی و بین‌المللی میسر می‌سازد.
مزایا
- طراحی کاربرپسند و رابط کاربری آسان
- استفاده از بروزترین مکانیزم‌ها و روندهای امنیتی
- امکان تبادل سریع و آسان داده‌ها و اطلاعات در بستری امن
- آگاهی از بروز خطا در روند تبادل اطلاعات از طریق ارسال اعلان در قالب پیامک و ایمیل
- امکان کنترل، پایش و مدیریت خطاها
- مدیریت ترافیک سرورها
- تعریف شناسه کاربری واحد برای مشتریان و امکان استفاده از آن شناسه در تمامی سامانه‌های متصل به سیتاد
- مقیاس‌پذیری افقی و عمودی
- حذف کپی مدارک در مراجعه به دستگاه‌های دولتی
- ادغام و یکپارچه سازی خدمات
- کاهش هزینه های مالکیت
- چرخه ارائه خدمات به صورت E2E
- درگاه ورود واحد
- ایجاد جریان های درآمدی جدید
- تسهیل ارتباط با شرکای تجاری
- بهبود تجربه مشتری
برخی از ویژگی‌ها
- تولید و توسعه کامل مبتنی بر فناوری داخل کشور
- مجتمع سازی آمار فراخوانی سرویس های سازمانی
- استفاده از فناوری های متن باز
- مقیاس‌پذیری در محورهای عمودی و افقی
- مبتنی بر میکرو سرویس
- قابلیت سرویس دهی در حجم بالا
- نسخه گذاری سرویس ها و امکان سرویس دهی نسخه‌های مختلف یک سرویس به صورت همزمان
سرویس‌ها
خدمات قابل ارائه به شرح زیر می باشد:
مشخصات و امکانات سیستم
این سامانه قابلیت اتصال و تبادل اطلاعات با سایر سامانه‌های مرتبط را دارا است:
- بخشی از وب‌سرویس‌ها و APIهای برخی از دستگاه‌های کشور
- مجموعه سامانه‌های مرکز نظارت و راهبری NIX از قبیل کنترل دسترسی، پایش، ثبت رخدادها (Logging)، صورت‌حساب‌گیری و...
- سامانه کسب رضایت الکترونیکی از شهروندان
- سامانه صدور الکترونیکی مجوز دستگاه¬ها در خصوص ارائه APIها به بخش خصوصی
- از دیگر قابلیتهای این پلتفرم می‌توان به مدیریت انواع سطوح دسترسی و ایجاد داشبوردها و گزارش-های سفارشی اشاره کرد. افزون بر این، طراحی ماژولار و مقیاس‌پذیر این پلتفرم امکان کاهش/افزایش سطح خدمت و تفکیک/تلفیق خدمات را بدون بروز اختلال در روند خدمت‌رسانی و در کوتاه‌ترین زمان برای استفاده¬کنندگان فراهم می‌سازد.
