روندهای توسعه نرمافزار، محرکهای قدرتمندی برای رشد کسبوکار به شمار میروند. برخی از مفاهیم رواج یافته در زمینه توسعه طی سالهای ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹، از قبیل میکروسرویسها و انتقال به سرویسهای ابری به یک واقعیت رایج در صنعت نرمافزار تبدیل شده و ارزش خود را برای بسیاری از کسبوکارها به اثبات رساندهاند. در خدمات توسعه نرمافزار، استفاده از این سرویسها در بسیاری از پروژهها به یک الزام تبدیل شده است.
سایر روندهای توسعه نرمافزار همچنان در حال سپری کردن مراحل بلوغ و گسترش در صنایع مختلف هستند. در این گزارش، ۴ مورد از فناوریهای اخیر که بر صنعت نرمافزار در سال ۲۰۲۰ و حتی پس از آن تاثیر خواهند داشت، مورد بررسی و تحلیل قرار میگیرند.
روندهای توسعه نرمافزار در سال ۲۰۲۰:
- پلتفرم توسعه کم کد (low-code development)
- هوش مصنوعی
- بلاکچین
- برنامه تحت وب پیشرو (Progressive Web App)
نرمافزارهای هوش مصنوعی
طبق گزارش گارتنر، سازمانهایی که به توسعه ۴ پروژه در حوزه هوش مصنوعی پرداختهاند، تا سال ۲۰۲۲ تعداد این پروژهها را به ۳۵ مورد رساندهاند. وقتی هوش مصنوعی به نقطه آغازین فرایند طراحی نرمافزار تبدیل میشود، آخرین روند این حوزه، استفاده از این فناوری در نرمافزارهای موجود و همچنین مهندسی نرمافزارهای هوش مصنوعی نمیباشد. هوش مصنوعی با دربرگرفتن فناوریهایی نظیر یادگیری عمیق، بازشناسی گفتار، بینایی ماشین یا دید ماشینی برای سازمانها از طرق مختلف منافعی را به همراه دارد:
- کمک به تصمیم گیری در شرایط بحرانی– هوش مصنوعی به تحلیل سوابق پزشکی، دادههای ژنتیکی و نتایج آزمایشگاهی میپردازد تا به این ترتیب بیماریهای مختلف را پیشبینی نموده و یا روشهای درمانی مناسبتری را شناسایی نماید.
- ارتقاء سطح خدمات– بعنوان مثال، هوش مصنوعی در بخش بهداشت و درمان، با استفاده از دستیاران مجازی برای تعیین وقت ملاقات پزشک، و یا در حوزه بازاریابی و فروش، با بهرهمندی از نرمافزارهای شناسایی صورت و عواطف مشتریان به ایجاد خدمات مشتری محور حقیقی کمک میکند.
- کنترل کیفیت و ریسک گریزی– در بخش تولید، دستگاههای IoT، داده را به برنامههای مبتنی بر هوش مصنوعی ارسال کرده که این امر منجر به افزایش اثربخشی تولید و پیشبینی نقص و خرابی ماشین آلات میگردد. همچنین در بخش کشاورزی، هوش مصنوعی به تجزیه و تحلیل گیاهان و تشخیص و پیدا کردن علفهای هرز کمک میکند.
- مطالعه موردی: شرکت مشاوره ScienceSoft یک برنامه مبتنی بر هوش مصنوعی برای تحلیل اسکن MRI مغز طراحی نموده است. این برنامه با استفاده از الگوریتمهای شبکه عصبی پیچشی (CNN) به پزشکان کمک میکند تا محل قرار گرفتن تومورهای مغزی را شناسایی کرده، برای انجام اعمال جراحی برنامهریزی نموده و روند پیشرفت درمان را تحت نظر قرار دهند.
کاربرد بلاکچین فراتر از حوزه مالی
بلاکچین امکان ارسال پول و اطلاعات بدون نیاز به واسطه را میسر نموده و اطلاعات و سوابق مربوطه را به صورت شفاف و غیرقابل تغییر حفظ میکند. مکانیسم پشت پرده این فناوری بدین شرح است: دادهها، رمزنگاری شده، با سایر دادههای ورودی بر مبنای یک روند تاریخی، یک زنجیره را تشکیل داده و به جای ذخیره شدن در یک سرور مرکزی، در سرتاسر سیستمهای کامپیوتری موجود در شبکه منتشر میشوند.
در ابتدا، بلاکچین در حوزه مالی ظهور یافته و به کار گرفته شد اما بدلیل برخورداری از شیوههای فناورانه، هماکنون در بسیاری از صنایع از جمله صنعت توزیع، تولید، بهداشت و درمان و بخش دولتی مورد استفاده قرار میگیرد. پیشبینی میشود که تا پایان سال ۲۰۲۴، درآمد سالیانه در بازار بلاکچین به ۲۰ میلیارد دلار ارتقا پیدا کند. در این قسمت به ذکر مزایایی پرداخته میشود که موجب جذب سرمایه در این فناوری شده است:
- امنیت داده: ذخیره غیرمتمرکز دادهها به پیشگیری از تقلب و حملات امنیتی برای کسبوکارهایی که با دادههای حساس سر و کار دارند (سوابق اعتباری و پزشکی و سوابق مربوط به استفاده از IoT در صنعت) کمک میکند، زیرا این دادهها رمزنگاری و در تمامی کامپیوترهای موجود در سیستم تکثیر میشود و این موضوع امکان تغییر آنها بدون دریافت تایید از همه اعضای سیستم را از بین میبرد.
- قراردادهای هوشمند: بلاکچین امکان ایجاد قراردادهایی را فراهم میسازد که تنها پس از رعایت همه شرایط، به صورت خودکار به اجرا درمیآیند. بعنوان مثال، کالاها پس از تایید پرداخت از طریق بلاکچین ارسال میشوند. به این ترتیب، دستکاری در اجرای قرارداد غیرممکن است.
- شفافیت: کسبوکارها میتوانند دفتر کل توزیع شده بلاکچین را جایگزین فرایندهای کاغذی کنند تا امکان شفافیت نهایی تمامی معاملات و تراکنشها و نیز افزایش پاسخگویی و مسئولیتپذیری همه طرفهای درگیر فراهم شود.
- مطالعه موردی: شرکت خردهفروشی والمارت (Walmart) با درخواست از تامینکنندگان مختلف برای آپلود دادههای خود در دفتر کل توزیع شده و استفاده از برچسبهای جدید و خاص بر روی محصولات، فناوری بلاکچین را با هدف رهگیری مبدأ مواد غذایی مورد آزمایش قرار داد.
توسعه کم کد
توسعه کم کد به معنای ساخت برنامه های کاربردی از طریق رابط های بصری و بدون نیاز به کدنویسی است. توسعهدهندگان برنامه، اجزای از پیش ساخته شده را به روش درگ اند دراپ (drag & drop: کشیدن و رها کردن) جابجا میکنند و به این ترتیب، کد به شکل خودکار ایجاد شده و در صورت نیاز قابل تغییر و ویرایش است.
در ابتدا، توسعه کم کد در محیط پلتفرم بعنوان خدمت (PAAS) و درباره یک نوع خاصی از نرمافزار (مثلا CRM) مورد استفاده قرار گرفت. اما در حال حاضر پلتفرمهای کم کدی وجود دارند که امکان ساخت برنامههای کم کد با مقاصد مختلف را فراهم میسازند. فرایند توسعه کم کد به محبوبیت بالایی دست پیدا کرده است، زیرا در زمینه عملکرد، پشتیبانی از میکروسرویسها، فراهم کردن امکان یکپارچهسازی گسترده و اجرای فرایندهای هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی موجب پیشرفتهای چشمگیری شده است.
طبق پیشبینی گارتنر تا سال ۲۰۲۴ پلتفرمهای کم کد در بیش از ۶۵% از پروژههای توسعه نرمافزار به کار گرفته خواهند شد. این موضوع با نگاه به فرصتهای ایجاد شده برای استارتاپها، سازمانها و کسب وکارهای کوچک به واسطه فرایند توسعه کم کد قابل توضیح است:
- استقرار سریع: برای تولید برنامههای کم کد در مقایسه با برنامههای کدنویسی دستی، مدت زمان کمتری لازم است. این مسئله باعث میشود که چنین برنامههایی در فضای بازارهای رقابتی، به لحاظ محدودیتهای زمانی قابلیت انطباقپذیری بالایی داشته باشند.
- اعتباربخشی به ایدههای کسب وکار با میزان ریسک پایینتر: استفاده از پلتفرمهای کم کد نسبت به سایر پلتفرمهای موجود، به کاهش بیشتر هزینهها کمک میکند. این پلتفرم به طور خاص برای توسعه نمونه اولیه محصولات با هزینه کمتر ممکن است سودمند باشد، زیرا پیش از سرمایهگذاری روی هر محصول میتوان از ارزشمند بودن ایدهی توسعه آن از منظر کسبوکار آگاه شد.
- پوشش دادن کمبودها در زمینه منابع تجربه کاربر (UX): پلتفرمهای کم کد امکان ارائه چارچوبهای یکپارچه رابط کاربری (UI) با بلوکها و ویجتهای آمادهای را فراهم میسازد که با استفاده از آن و حتی بدون داشتن پیشزمینه قوی در زمینه تجربه کاربر، میتوان اپلیکیشنهای ایدهال و کاربرپسند تولید کرد.
- مطالعه موردی: Schneider Electric، یک شرکت بینالمللی فعال در حوزه انرژی، نیازمند این بود که در سریعترین زمان ممکن و با استفاده از اپلیکیشنهای مختلف، از فرایندهای کسبوکار خود پشتیبانی نماید. این شرکت با به کارگیری فرایند توسعه کم کد توانست در طی ۲۰ ماه، بیش از ۶۰ اپلیکیشن جدید تولید کرده و به این ترتیب بیش از ۶۵۰ روز کاری صرفهجویی نماید.
برنامههای تحت وب پیشرو (PAWs)
برنامههای تحت وب پیشرو (pawS) آن دسته از برنامههای تحت وبی هستند که مانند برنامههای تلفن همراه عمل کرده، و نیازی به دانلود شدن ندارند. ۹۳ درصد از مخاطبین نظرسنجیهای گارتنر تمایل به استفاده از برنامههای تحت وب پیشرویی دارند که تا پایان سال ۲۰۲۰ توسعه خواهند یافت. دو مورد از مزایای این برنامهها موجب محبوبیت روزافزون آنها شده است:
- تجربه کاربری مطلوب: سرعت برنامه تحت وب پیشرو دو تا سه برابر صفحات وب واکنشگرا (responsive) و تلفن همراه بوده، قابلیت نمایش محتوا به صورت آفلاین را داشته، و در برابر خساراتی که هنگام حجم بالای بارگیری اتفاق میافتد، بسیار مقاوم است.
- کاهش مدت زمان و هزینه فرایند توسعه: برنامه تحت وب پیشرو جایگزین مناسبی برای اپلیکیشنهای بومی بوده و با انواع ابعاد صفحات نمایش و پلتفرمهای تلفن همراه سازگار میباشد. همچنین از نظر اقتصادی نیز بسیار مقرون به صرفه است زیرا میتوانید با هزینه لازم برای راهاندازی وبسایت، هم یک وبسایت و هم یک اپلیکیشن داشته باشید.
- کسبوکارهایی که راحتی و آسایش کاربر در آنها اهمیت بسزایی دارد، در اثر استفاده از برنامههای تحت وب پیشرو، به نتایج چشمگیری دست یافتهاند. از جمله این کسبوکارها میتوان به حوزههای تجارت الکترونیک، صنعت خدمات مهمانداری و همچنین شبکههای خبری و شبکههای اجتماعی اشاره کرد.
- مطالعه موردی: برنامه تحت وب پیشروی متعلق به شرکت رسانه جهانی فوربس (Forbes) در مدت ۵.۲ ثانیه روی موبایل باز میشود در حالیکه حدود ۵.۶ ثانیه طول میکشد تا روی وبسایت شرکت باز شود. فوربس همچنین اعلام کرد که میانگین مدت زمان تعامل کاربران با وبسایت برای برنامههای تحت وب پیشرو دو برابر شده است.
منبع: موسسه گارتنر
